Chcemy rozpocząć ten artykuł od słynnego zdania dr Seussa, które brzmi: Dorośli to po prostu dorosłe dzieci . Być może tylko w ten sposób łatwiej byłoby nam zrozumieć, dlaczego dziecko kłamie. Empatia wobec najmłodszych jest bardzo potężną bronią. Przecież czy dorośli nie zawsze pozostają trochę jak dzieci?
Wszyscy rodzice chcieliby wiedzieć, dlaczego dzieci kłamią. Czasami zrozumienie tego byłoby bardzo proste, wystarczy umieć myśleć tak jak oni. Ale czy nasze dzieci są świadome powagi kłamstwa? Czy potrafią odróżnić jeden rodzaj kłamstwa od drugiego? Dziś chcemy spróbować odpowiedzieć na te pytania.
Badania nad kłamstwami dzieci
Według psycholog Victorii Talwar z McGill University w Kanadzie dziecko, które kłamie, nie jest już złe kłamstwa i prawdy nie należy uważać za dwa przeciwieństwa, takie jak czerń i biel . W rzeczywistości dzieci decydują, czy powiedzieć coś prawdziwego, czy fałszywego, w zależności od konsekwencji komunikatu, a dokładniej od problemów, jakie im to sprawi.
Według badań dr Talwara, w zależności od kary lub krzywdy, jaką prawda lub kłamstwo wyrządzi dziecku, dziecko wybierze jedną lub drugą reakcję. Nie jest to decyzja świadoma, jest po prostu podyktowana chęcią uniknięcia negatywnej sytuacji.
Kiedy jednak powiedzieć jedno kłamstwo szkoda dla dziecka i rodzica jest znacznie większa. Tak naprawdę, kiedy to się zdarza, nasze dzieci uważają to za zdradę.
Dziecko nie pamięta, czego próbujesz go nauczyć. Pamiętaj, czym jesteś.
-Jim Henson-
Ciekawostką w tym badaniu przeprowadzonym na 100 dzieciach w wieku od 6 do 12 lat i ich rodzicach jest to, że ci ostatni zazwyczaj wyjaśniają swoim dzieciom, że kłamstwo jest złe. Jednak oni też kłamią Ale takie zachowanie dezorientuje dzieci, zwłaszcza młodsze.
Czy dzieci, oceniając kłamstwo, biorą pod uwagę przyczynę kłamstwa?
Podczas eksperymentu przeprowadzonego przez dr Talwara wyświetlono filmy przedstawiające różne sytuacje, w których ktoś doznał krzywdy. W niektórych filmach osoba skłamała, a następnie ukarano niewinną osobę; w innych osoba mówiła prawdę i dlatego to winny został ukarany.
Po pokazaniu filmu dzieci zapytano, jak oceniają zachowanie różnych postaci. Psycholog chciał zrozumieć, jaką ocenę moralną dzieci wydały na temat różnych sytuacji, które widziały i w ten sposób analizować różne etapy rozwoju każdego dziecka z tego punktu widzenia.
Odpowiedzi były różne i rodziły różne interpretacje. Nawet jeśli nie ma dokładnego wieku, w którym dziecko zaczyna odróżniać prawdę od kłamstwa, można było zaobserwować różne reakcje:
- Młodsze dzieci biorące udział w eksperymencie ogólnie oceniały kłamstwo jako coś złego. Jednakże byli też bardziej przychylni wobec postaci, które kłamały, gdy kłamstwo pozwalało uniknąć krzywdy lub ją złagodzić.
- W przypadku dzieci w wieku od 10 do 12 lat różnica między kłamstwem a prawdą była bardziej wyraźna. Byli świadomi konsekwencji, jakie niesie za sobą powiedzenie prawdy lub kłamstwa, więc postępowali odpowiednio i świadomie.
Czy kłamliwe dziecko ma swoje powody?
Kiedy dziecko kłamie, musimy ocenić to zachowanie, szczególnie biorąc pod uwagę jego wiek i niekoniecznie postrzegać je jako zdradę, która powinna nas złościć. Zdaniem Alicji Banderas, autorki książki Mali Tyrani (mali tyrani), dla których kłamią specjalnie dzieci uniknąć kary. Innymi powodami mogą być: wstyd związany z zrobieniem czegoś złego lub chęć zrobienia czegoś, co kochają, ale co jest w danym momencie zabronione.
Z drugiej strony badania mówią nam, że dzieci z bardziej zaawansowanym rozwojem poznawczym zaczynają kłamać już w wieku dwóch lat. Wszyscy inni zwykle zaczynają to robić w wieku około trzech lub czterech lat i robią to w ten sam sposób, w jaki wyruszają na wszystkie inne, wciąż nieznane tereny. To nic innego jak metoda prób i błędów: mówienie kłamstwa i sprawdzanie, jak dramatyczne mogą być jego konsekwencje.
Czasami jednak, zwłaszcza gdy są kilka lat starsi, kłamstwo może mieć na celu wykazanie się lepszym od innych, ochronę czyichś tajemnic lub po prostu kaprys .
Dlatego jako rodzice musimy zachować ostrożność, gdy okłamujemy nasze pociechy. Jeśli odkryją kłamstwo, prawdopodobnie poczują się zdradzeni. Co więcej, jeśli często kłamiemy, zwłaszcza jeśli robimy to, aby zmanipulować ich obietnicami, których nie dotrzymujemy, nadejdzie czas, kiedy nasze słowa nic dla nich nie będą miały znaczenia.
Najlepszym sposobem na uczynienie dzieci lepszymi jest uczynienie ich szczęśliwymi.
-Oscar Wilde-
Dlatego wnioski z badania Talwara wydają się nam tak ważne. Rodzice i wychowawcy powinni więcej rozmawiać z dziećmi i wyjaśniać im różnicę między kłamstwem a prawdą. Jak prawie zawsze dialog to najlepsze rozwiązanie.
