Dysonans poznawczy: eksperyment Festingera

Podejmowanie decyzji zostaje wystawione na próbę w eksperymencie dysonansu poznawczego. Czym jednak jest dysonans poznawczy? Jest to odczucie, które wydaje się wynikać z konfliktu pomiędzy ideami, przekonaniami, wartościami i zachowaniem podmiotu. Dysonans poznawczy wynika z niezgodności myśli, która powoduje u ludzi znaczny stan niepokoju.

Dysonans poznawczy możemy zatem rozumieć jako napięcie psychiczne. Pojęcie to zostało wprowadzone przez Leona Festingera w 1957 r.

Zdaniem autora napięcie to zmusiłoby podmiot do opracowania nowych idei lub postaw, które rozładowałyby napięcie i byłyby zgodne z systemem przekonań podmiotu. Teoria ta jest związana z podejmowaniem decyzji; decydując się na coś, co jest sprzeczne z naszymi przekonaniami, wdrażane są różne strategie mające na celu złagodzenie tego napięcia.

Kiedy dysonans istnieje, oprócz prób jego zmniejszenia, osoba będzie aktywnie unikać sytuacji i informacji, które mogłyby ten dysonans pogłębić.

Leon Festinger: twórca rewolucyjnego eksperymentu

Festinger był amerykańskim psychologiem społecznym urodzonym w Nowym Jorku w 1919 roku. Jego teoria dysonansu poznawczego ma duże znaczenie w psychologii społecznej, szczególnie w obszarze motywacji i dynamiki grupowej.

Teoria opiera się na fakcie, że człowiek jest świadomy swoich działań i jeśli zrobi coś, z czym się nie zgadza, musi złagodzić powstający dysonans.

Eksperyment dysonansu poznawczego

Eksperyment dysonansu poznawczego został wymyślony przez Leona Festingera i jego kolegę Merrila Carlsmitha w 1957 r . Został on zrealizowany we współpracy ze studentami i charakteryzował się następującymi fazami:

• Zostały przydzielone nudne dla każdego ucznia indywidualnie. Zadania te były powtarzalne i dlatego było mało prawdopodobne, aby wzbudziły niczyje zainteresowanie.

• Po wyjściu z sali student został poproszony o przekonanie kolejnego uczestnika, że ​​eksperyment był ciekawy. W paru słowach poproszono go o skłamanie.

Za kłamstwo zaproponowano mu nagrodę. Połowie uczniów zaoferowano dwadzieścia dolarów za kłamstwo, drugiej połowie tylko jednego.

• Badany oczekujący na swoją kolej w eksperymencie (jego wspólnik) powiedział uczniom, że jego znajomy przeprowadził eksperyment tydzień wcześniej i wydawało mu się to nudne.

• Badani kłamali podczas obserwacji. Zanotował jak to kłamstwo było uzasadnione.

Dysonans poznawczy dał o sobie znać u tych uczniów, którzy się na to zgodzili kłamać w zamian za pieniądze . Musieli przekonać samych siebie, że eksperyment był zabawny i miał na celu złagodzenie powstałego konfliktu.

Z jakiego powodu? Bo nagroda nie była taka jak czuć się komfortowo kłamstwo . Jeśli chodzi o usprawiedliwianie swoich działań, byli postrzegani jako szczególnie spięci w porównaniu z grupą, która otrzymała dwadzieścia dolarów. Ten ostatni kłamał bardziej naturalnie i beztrosko.

Konflikt kłamstw

Eksperyment dysonansu poznawczego daje nam wiele do myślenia. Grupa, której zaproponowano nagrodę w wysokości dwudziestu dolarów, doskonale wiedziała, że ​​eksperyment będzie nudny. Jednocześnie ta grupa również miała słuszne uzasadnienie, aby twierdzić coś przeciwnego.

To samo nie dotyczyło grupy jednodolarowej, w której m.in badani przekonali się, jak złagodzić napięcie wywołane niewystarczającą nagrodą.

Zakończenie eksperymentu

W końcowej fazie, po skłamaniu, główny egzaminator zapytał uczestników, czy naprawdę uważają, że był to zabawny eksperyment. W grupie dwudziestodolarowej badani szczerze deklarowali, że eksperyment nie był zbyt zabawny.

Paradoksalnie grupa, która musiała się przekonać ze względu na niewielką nagrodę, potwierdziła kłamstwo, a wielu deklarowało, że chętnie zrobiłoby to ponownie.

Skutki dysonansu poznawczego

Unikanie.Badani mają tendencję do unikania wszelkich bodźców, które mogłyby spowodować powrót do pierwotnego stanu dysonansu. Unika się sytuacji, ludzi, idei i miejsc, które ponownie prowadzą do konfliktu.

Szukanie aprobaty.W konsekwencji przyjętych strategii inni szukają aprobaty dla historii lub powodów, dla których podmiot przekonuje się do usprawiedliwienia swoich działań.

Porównanie.Ci, którzy cierpią na dysonans, mają tendencję do tego porównywać innym ludziom w celu usprawiedliwienia swoich działań.

Wierzący musi mieć wsparcie społeczne ze strony innych wierzących.

-Leon Festinger-

Dysonans poznawczy dzisiaj

Od tego eksperymentu minęło 60 lat, a temat ten nadal budzi pytania i debaty. Zaproponowano je na przykład jako uzasadnienie mechanizmów obronnych powstających w różnych patologiach psychicznych.

Ponadto był również używany analiza psychospołeczna przestępców i w realizacji zamówień.

Siła przekonania polega na uwolnieniu się od poczucia winy

Eksperyment również budzi wątpliwości tendencja ludzi do szukania ulgi psychicznej i psychicznej.

Kontrast między normami społecznymi a codziennymi decyzjami popycha nas do stawiania czoła chwilom dyskomfortu częściej, niż byśmy tego chcieli. Problem pojawia się, gdy w imię chęci uwolnienia się od napięcia nadajemy kształt zachowaniom nieprzystosowawczym.

Świadomość dysonansu może pomóc nam go zidentyfikować, gdy go doświadczamy. Może również pomóc nam skalibrować wpływ, jaki wywierają na nas informacje, które dzięki nim uzyskujemy nasza grupa referencyjna oraz obserwować, jak charakteryzujące go normy wpływają na nasz sposób działania, myślenia i odczuwania.

Na koniec trzeba to podkreślić dysonans poznawczy stawia nas przed naszymi wartościami, czasami popychając nas do ich przeglądu lub przeglądu naszego sposobu działania.