Ku pamięci zmarłego Włosy o Amadeusz przypomnijmy jeden z jego najsłynniejszych filmów: Jeden przeleciał nad kukułczym gniazdem . Jest to prawdopodobnie najlepsza kreacja Jacka Nicholsona, nakręcona w 1975 roku.
Wyreżyserowany przez Formana i zainspirowany powieścią Kena Keseya pod tym samym tytułem Jeden przeleciał nad kukułczym gniazdem to klasyk. Dał nam niezapomniane sceny podjęte później w innych dziełach. Film, w którym wysublimowana interpretacja
Jeden przeleciał nad kukułczym gniazdem zdobył 5 Oscarów. Opowiada nam o Randle McMurphy, który odsiaduje wyrok w więzieniu i próbuje się wydostać, udając szaleńca. W wyniku swoich czynów trafi do szpitala psychiatrycznego.
Pracuje tam pielęgniarka Ratched, która będzie głównym antagonistą. Jest kobietą bezkompromisową, która traktuje swoich pacjentów z wyższością i dumą. McMurphy będzie powiewem świeżego powietrza dla innych pacjentów. Rozbudzi w nich pragnienie wolności powodując kilka starć z pielęgniarką Ratched.
Jeden przeleciał nad kukułczym gniazdem jest to potępienie zakładów psychiatrycznych i szpitali psychiatrycznych do leczenia, jakie osoby z zaburzeniami psychicznymi otrzymywały na przestrzeni dziejów. Okrzyk wojenny na rzecz wiecznie zapomnianych. Hymn na cześć wolności każdego człowieka.
szaleńcy z Jeden przeleciał nad kukułczym gniazdem
Kim są koledzy? Odpowiedź na to pytanie może wydawać się prosta, ale jeśli spojrzymy na historię, zobaczymy, że koncepcja normalności zmieniała się na przestrzeni czasu. Normy społeczne oraz postęp medycyny i nauki wywarły głęboki wpływ na koncepcję szaleństwa. To, co kiedyś było uważane za chorobę psychiczną, dzisiaj może już nią nie być i odwrotnie.
Szaleni ludzie nie zawsze byli tacy sami, tak jak nie zawsze byli traktowani w ten sam sposób. W przeszłości próbowano leczyć ich za pomocą lobotomii, ale i oni byli ścigani aż do śmierci. Wszystko, co wykracza poza próg normalności tego, co w danym momencie uważane jest za konwencjonalne, podlega odrzuceniu. Miało to miejsce w średniowieczu podczas polowań na czarownice lub niektórych chorób, takich jak trąd. Historia szaleństwa w epoce klasycznej to dzieło Foucaulta, które po mistrzowsku przedstawia ideę wykluczenia i prześladowania szaleństwa.
Książka ptFoucaultamówi nam, że z biegiem czasu próbowaliśmy nawrócić szaleńców i wyszkolić ich do normalności. Jak? Za pomocą władzy i zabiegów, których jedynym celem było unicestwienie pacjenta i uczynienie go w ten sposób osobą posłuszną. Jesteśmy tego właśnie świadkami W Jeden przeleciał nad kukułczym gniazdem kiedy McMurphy, który nie ma zaburzeń psychicznych, przybywa do szpitala psychiatrycznego i widzi grupę ludzi działających bez woli.
Królestwo Ratched
Pielęgniarka igra ze strachem chorego. Widzimy to szczególnie w przypadku Billy’ego, niepewnego siebie i jąkającego się młodego mężczyzny, który kilkakrotnie próbował popełnić samobójstwo . Ratched przyjaźni się z matką Billy'ego, więc kiedy robi coś, czego nie powinien, ona wywiera na niego presję i przypomina mu, że powie matce. Pacjenci są posłuszni bez zastrzeżeń, boją się. Strach przed porażeniem prądem i lobotomia jeśli nie posłuchają pielęgniarki.
McMurphy odmawia posłuszeństwa i szuka wolności. Interesujące jest obserwowanie, jak ta postać zaczyna budzić to samo pragnienie buntu także u innych pacjentów. Pozwala tym anulowanym i zmanipulowanym ludziom odzyskać zmysły i stawić czoła pielęgniarce Ratched.
Widząc, że jej władza jest zagrożona, pielęgniarka zrobi wszystko, co w jej mocy, aby McMurphy’emu nie uszło to na sucho. Ratched jest głównym antagonistą filmu. Osoba uważana za rozsądną, mającą dobrą pozycję, ale narzucającą swoją wolę pacjentom. Dręczy ich i manipuluje nimi, kiedy chce i kiedy chce, aby zachowywali się jak zwykli, posłuszni ludzie bez umiejętności krytycznych.
W poszukiwaniu wolności
Od tego momentu artykuł zawiera spoilery, więc jeśli nie widziałeś filmu, radzimy nie kontynuować czytania. Pośród całego tego szaleństwa i irracjonalności nie zapominajmy, że ci pacjenci to ludzie, którzy doświadczają uczuć, pragnień i cierpienia. Siostra Ratched kontroluje całą armię, jakby była stadem.
Oryginalny tytuł O ne przeleciał nad kukułczym gniazdem ma podwójną interpretację. Z jednej strony w języku nieformalnym kukułcze gniazdo to obraźliwy sposób nazywania ośrodków psychiatrycznych. Z drugiej strony nawiązuje do cytowanej w powieści dziecięcej rymowanki: Stado trzech gęsi, jedna poleciała na wschód, druga na zachód, trzecia przeleciała nad kukułczym gniazdem, czyli każdy idzie w życiu swoją drogą.
Pomysł miejsce docelowe w formie triady jest on również obecny w filmie. Wolność jest siłą napędową McMurphy’ego i popycha go do kwestionowania szpitalnych zasad. Ponadto staje się solidarny z resztą pacjentów, których będzie starał się doprowadzić do wolności.
W tym celu pierwszym krokiem jest zaproponowanie gry w baseball. Następnie chwyta łódkę, aby wyrwać wszystkich z monotonii. Na koniec zorganizuj imprezę z kilkoma kobietami. McMurphy czuje litość i współczucie dla Billy'ego, młodego mężczyzny, który ledwo wie, co to znaczy żyć. Czuje też pewną więź z indyjskim wodzem
Trzy gęsi na wolności
Wracając do idei triady, widzimy, że istnieją trzy postacie, które w ten czy inny sposób osiągają wolność: Billy McMurphy i wódz Indii, trzy gęsi z rymowanki. Pierwszy, jak powiedzieliśmy, to młody człowiek pełen niepewności i problemów z matką. Ratched o tym wie i ukrywa swoje pragnienie wolności. McMurphy budzi to pragnienie, dając Billy'emu możliwość zabawy z kobietą. Kiedy zostanie odkryty, Billy będzie musiał stawić czoła dwóm uczuciom: strachowi przed konsekwencjami i dumie przed kolegami z klasy. Jednak nie będzie w stanie unieść całej presji, jaką na niego wywiera Ratched i tak popełni samobójstwo osiągnięcie pewnej wolności dzięki śmierci.
McMurphy przechodzi lobotomię praktycznie stając się warzywem pozbawionym woli i wolności. Tak więc indyjski wódz, który przez lata udawał głuchego i niemego, współczuje mu i zabija go, aby dać mu upragnioną wolność i odwdzięczyć się tym, że został uwolniony, teraz, gdy w końcu otworzył oczy. Indyjski wódz będzie jedyną postacią, która po ucieczce ze szpitala psychiatrycznego uzyska niemetaforyczną, ale dosłowną wolność.
Triumf wolności
McMurphy'emu udało się uwolnić pacjentów z platońskiej jaskini, w której Ratched ich zamknął. Końcowa scena, w której wódz indyjski biegnie ku wolności, jest odkrywcza i niesie nadzieję. Nieważne, że niektórzy musieli umrzeć, żeby zyskać wolność, nie ma znaczenia, jaki los czeka indyjskiego wodza, bo oni już zwyciężyli.
Muszę być szalony, żeby przebywać w takim szpitalu psychiatrycznym.
– Jeden przeleciał nad kukułczym gniazdem –
